Bosch GRL 400 H Professional: Norsk

86

 | Norsk 

1 619 929 J22 | (27.6.11)

Bosch Power Tools

Norsk

Sikkerhetsinformasjon

Rotasjonslaser

Les og følg alle anvisningene, for å kunne ar-

beide farefritt og sikkert med måleverktøy-

et. Gjør aldri varselskilt på måleverktøyet 

uleselig. TA GODT VARE PÅ DISSE IN-

STRUKSENE.

f

OBS! Hvis det brukes andre betjenings- eller juste-

ringsinnretninger enn de vi har angitt her eller det utfø-

res andre bruksmetoder, kan dette føre til en farlig 

stråle-eksponering. 

f

Måleverktøyet leveres med et advarselsskilt på en-

gelsk (på bildet av måleverktøyet på bildesiden er det-

te merket med nummer 14).

f

Lim en norsk etikett over dette engelske advarselsskil-

tet før du tar apparatet i bruk for første gang.

f

Rett aldri laserstrålen mot personer eller dyr og se ikke 

selv inn i laserstrålen. 

Dette måleverktøyet lager laser-

stråling i laserklasse 2 jf. IEC 60825-1. Du kan da blende 

personer.

f

Bruk laserbrillene aldri som beskyttelsesbriller. 

Laser-

brillene er til bedre registrering av laserstrålen, men de be-

skytter ikke mot laserstrålingen.

f

Bruk laserbrillene aldri som solbriller eller i trafikken. 

Laserbrillene gir ingen fullstendig UV-beskyttelse og redu-

serer fargeregistreringen.

f

Måleverktøyet skal alltid kun repareres av kvalifisert 

fagpersonale og kun med originale reservedeler. 

Slik 

opprettholdes måleverktøyets sikkerhet.

f

La aldri barn bruke laser-måleverktøyet uten oppsyn. 

Du kan ufrivillig blende personer.

f

Ikke arbeid med måleverktøyet i eksplosjonsutsatte 

omgivelser – der det befinner seg brennbare væsker, 

gass eller støv. 

I måleverktøyet kan det oppstå gnister 

som kan antenne støv eller damper.

f

Du må ikke åpne batteripakken. 

Det er fare for kortslut-

ning.

Beskytt batteripakken mot varme, f. eks. også 

mot permanent solinnvirkning, ild, vann og fuk-

tighet. 

Det er fare for eksplosjoner.

f

Hold batteripakken som ikke er i bruk unna binders, 

mynter, nøkler, spikre, skruer eller andre mindre me-

tallgjenstander, som kan lage en forbindelse mellom 

kontaktene. 

En kortslutning mellom batterikontaktene 

kan føre til forbrenninger eller brann.

f

Ved gal bruk kan det lekke væske ut av batteripakken. 

Unngå kontakt med denne væsken. Ved tilfeldig kon-

takt må det skylles med vann. Hvis det kommer væske 

i øynene, må du i tillegg oppsøke en lege. 

Batterivæske 

som renner ut kan føre til irritasjoner på huden eller for-

brenninger.

f

Lad batteripakken kun opp med det ladeapparatet som 

er angitt i denne driftsinstruksen. 

Det oppstår brannfare 

hvis et ladeapparat som er egnet til en bestemt type batte-

rier, brukes med andre batterier.

f

Bruk kun originale Bosch-batteripakker med en spen-

ning som er angitt på typeskiltet til måleverktøyet ditt. 

Ved bruk av andre batteripakker, f. eks. etterligninger, re-

sirkulerte batteripakker eller batteripakker fra andre pro-

dusenter, er det fare for fysiske og materialle skader hvis 

batteripakkene eksploderer.

Ikke bruk laser-målplaten 37 i nærheten 

av pacemakere. 

Magnetene på laser-mål-

platen oppretter et felt som kan innskrenke 

funksjonen til pacemakere.

f

Hold laser-målplaten 37 unna magnetiske databærere 

og magnetisk ømfindtlige apparater. 

Virkningen til mag-

netene på laser-målplaten kan medføre irreversible data-

tap.

Batteri-ladeapparat

Les gjennom alle advarslene og anvisningene. 

Feil ved overholdelsen av advarslene og neden-

stående anvisninger kan medføre elektriske støt, 

brann og/eller alvorlige skader.

Hold ladeapparatet unna regn eller fuktighet. 

Dersom det kommer vann i et ladeapparat, øker 

risikoen for elektriske støt.

f

Ikke lad opp oppladbare batterier fra andre produsen-

ter med ladeapparatet. 

Ladeapparatet er kun egnet til 

opplading av Bosch-batteripakken som er satt inn i rota-

sjonslaseren. Ved opplading av batterier fra andre produ-

senter er det fare for brann og eksplosjoner.

f

Hold ladeapparatet rent. 

Smuss fører til fare for elektris-

ke støt.

f

Før hver bruk må du kontrollere ladeapparatet, lednin-

gen og støpselet. Ikke bruk ladeapparatet hvis du re-

gistrerer skader. Du må ikke åpne ladeapparatet selv 

og la det alltid kun repareres av kvalifisert fagpersona-

le og kun med originale reservedeler. 

Skadet ladeappa-

rat, ledning og støpsel øker risikoen for elektriske støt.

f

Ikke bruk ladeapparatet på lett brennbar undergrunn 

(f. eks. papir, tekstiler etc.) eller i brennbare omgivel-

ser. 

Ladeapparatet oppvarmes under oppladingen og det 

er derfor fare for brann.

f

Ved gal bruk kan det lekke væske ut av batteripakken. 

Unngå kontakt med denne væsken. Ved tilfeldig kon-

takt må det skylles med vann. Hvis det kommer væske 

i øynene, må du i tillegg oppsøke en lege. 

Batterivæske 

som renner ut kan føre til irritasjoner på huden eller for-

brenninger.

IEC 60825-1:2007-03 

<1mW, 635 nm

OBJ_DOKU-20994-002.fm  Page 86  Monday, June 27, 2011  12:55 PM

 Norsk | 

87

Bosch Power Tools

1 619 929 J22 | (27.6.11)

f

Barn må være under oppsyn. 

Slik kan du sørge for at barn 

ikke leker med ladeapparatet.

f

Barn og personer, som på grunn av sine fysiske, senso-

riske eller åndelige evner eller sin uerfarenhet eller 

manglende kunnskaper ikke er i stand til å betjene la-

deapparatet sikkert, må ikke bruke dette ladeappara-

tet uten oppsyn eller anvisning av en ansvarlig person. 

Ellers er det fare for feil betjening og skader.

Lasermottaker

Les og følg alle instruksene. 

TA GODT VA-

RE PÅ DISSE INSTRUKSENE.

Ikke bruk måleverktøyet i nærheten av 

pacemakere. 

Magnetplaten 

22

 oppretter 

et felt som kan innskrenke funksjonen til pa-

cemakere.

f

Hold måleverktøyet unna magnetiske databærere og 

magnetisk ømfindtlige apparater. 

Magnetplatens virk-

ning 

22

 kan medføre irreversible datatap.

f

Måleverktøyet skal alltid kun repareres av kvalifisert 

fagpersonale og kun med originale reservedeler. 

Slik 

opprettholdes måleverktøyets sikkerhet.

f

Ikke arbeid med måleverktøyet i eksplosjonsutsatte 

omgivelser – der det befinner seg brennbare væsker, 

gass eller støv. 

I måleverktøyet kan det oppstå gnister 

som kan antenne støv eller damper.

Produkt- og ytelsesbeskrivelse

Formålsmessig bruk

Rotasjonslaser

Måleverktøyet er beregnet til beregning og kontroll av nøyak-

tig vannrette høyder. Måleverktøyet er ikke beregnet til lodd-

rett nivellering.

Måleverktøyet er egnet til utendørs bruk.

Lasermottaker

Måleverktøyet er beregnet til hurtig finning av roterende laser-

stråler på den bølgelengden som er angitt i «Tekniske data».

Måleverktøyet er egnet til innendørs og utendørs bruk.

Illustrerte komponenter

Nummereringen av de illustrerte komponentene gjelder for 

bildet av rotasjonslaseren, ladeapparatet og lasermottakeren 

på illustrasjonssidene.

Rotasjonslaser/ladeapparat

1

Melding om automatisk nivellering

2

På-/av-tast / tast for sjokkvarsel

3

Melding om sjokkvarsel

4

Variabel laserstråle

5

Utgang laserstråle

6

Melding om ladetilstand

7

Batteri-pakke

8

Batterirom

9

Låsing av batterirommet

10

Lås batteri-pakke

11

Kontakt for ladestøpsel

12

Stativfeste 5/8"

13

Serienummer rotasjonslaser

14

Laser-advarselsskilt

15

Ladeapparat

16

Strømstøpsel for ladeapparatet

17

Ladestøpsel

Lasermottaker *

18

Låsing av batteridekselet

19

På-/av-tast lasermottaker

20

Tast innstilling målenøyaktighet

21

Tast lydsignal

22

Magnetplate

23

Midtmarkering

24

Mottakerfelt for laserstråle

25

Display

26

Libell lasermottaker

27

Serienummer lasermottaker

28

Deksel til batterirom

29

Feste for holder

32

Låseskrue for holderen

33

Øvre kant på holderen

34

Festeskrue til holderen

35

Holder

Meldingselementer lasermottaker

a

Indikator innstilling «middels»

b

Batterivarsel

c

Retningsindikator oppe

d

Indikator lydsignal

e

Midtindikator

f

Indikator innstilling «fin»

g

Retningsindikator nede

Tilbehør/reservedeler

30

Stativ*

31

Bygglaser-nivellerstang*

36

Laserbriller*

37

Laser-målplate*

38

Koffert

* Illustrert eller beskrevet tilbehør inngår ikke i standard-leveran-

sen.

OBJ_DOKU-20994-002.fm  Page 87  Monday, June 27, 2011  12:55 PM

88

 | Norsk 

1 619 929 J22 | (27.6.11)

Bosch Power Tools

Tekniske data

Montering

Energitilførsel rotasjonslaser

Drift med batterier/oppladbare batterier

Til drift av måleverktøyet anbefales det å bruke alkali-man-

gan-batterier eller oppladbare batterier.

Til åpning av batterirommet 

8

 dreier du låsen 

9

 til stilling 

og trekker batterirommet ut.

Ved innsetting av de vanlige hhv. oppladbare batteriene må 

du passe på rett poling i henhold til bildet i batterirommet.

Skift alltid ut alle de vanlige batteriene hhv. de oppladbare 

batteriene på samme tid. Bruk kun vanlige batterier eller opp-

ladbare batterier fra en produsent og med samme kapasitet.

Lukk batterirommet 

8

 og drei låsen 

9

 til stilling  .

Hvis du har satt den vanlige hhv.oppladbare batteriene galt 

inn, kan måleverktøyet ikke kobles inn. Sett den vanlige hhv. 

oppladbare batteriene inn med riktig poling.

f

Ta de vanlige batteriene hhv. de oppladbare batteriene 

ut av måleverktøyet, når du ikke bruker det over lengre 

tid. 

De vanlige og de oppladbare batteriene kan korrodere 

ved lengre tids lagring og lades ut automatisk.

Drift med batteripakke

Før første drift må batteripakken 

7

 lades opp. Batteripakken 

kan kun lades opp i det passende ladeapparatet 

15

.

Rotasjonslaser

GRL 400 H

Professional

Produktnummer

3 601 K61 800

Arbeidsområde (radius)

1)

– uten lasermottaker ca.

– med lasermottaker ca.

10 m

200 m

Nivellernøyaktighet

1) 2)

±

0,08 mm/m

Typisk selvnivelleringsområde

±

8 %  (

±

5°)

Typisk nivelleringstid

15 s

Rotasjonshastighet

600 min

-1

Driftstemperatur

–10 ... +50 °C

Lagertemperatur

–20 ... +70 °C

Relativ luftfuktighet max.

90 %

Laserklasse

2

Lasertype

635 nm, <1 mW

Ø Laserstråle på utgangsåp-

ningen ca.

1)

5 mm

Stativfeste (horisontal)

5/8"-11

Batterier (NiMH)

Batterier (Alkali-Mangan)

2 x 1,2 V HR20 (D) (9 Ah)

2 x 1,5 V LR20 (D)

Driftstid ca.

– Batterier  (NiMH)

– Batterier (Alkali-Mangan)

30 h

50 h

Vekt tilsvarende 

EPTA-Procedure 01/2003

1,8 kg

Mål (lengde x bredde x høyde)

183 x 170 x 188 mm

Beskyttelsestype

IP 56 (beskyttet mot vann-

sprut og -stråler)

1) ved 20 °C

2) på langs av aksene

Legg merke til produktnummeret på typeskiltet til rotasjonslaseren din, 

handelsbetegnelsene til de enkelte rotasjonslaserne kan variere.

Serienummeret 

13

 på typeskiltet er til en entydig identifisering av rota-

sjonslaseren.

Ladeapparat

Produktnummer

2 610 A13 782

Nominell spenning

V~

100–240

Frekvens

Hz

50/60

Batteri-ladespenning

V=

7,5

Ladestrøm

A

1,0

Godkjent ladetemperaturom-

råde

°C

0–45

Oppladingstid

h

14

Antall battericeller

2

Nominell spenning 

(pr. battericelle)

V=

1,2

Vekt tilsvarende 

EPTA-Procedure 01/2003

kg

0,2

Beskyttelsesklasse

/

II

Lasermottaker

LR 1

Professional

Produktnummer

3 601 K15 400

Mottakbar bølgelengde

635–650 nm

Arbeidsområde

3)

200 m

Mottakingsvinkel

120°

Mottakbar rotasjonshastighet

>200 min

-1

Målenøyaktighet

4)

– Innstilling «fin»

– Innstilling «middels»

±

1 mm

±

3 mm

Driftstemperatur

– 10 °C ... +50 °C

Lagertemperatur

– 20 °C ... +70 °C

Batteri

1 x 9 V6LR61

Driftstid ca.

50 h

Vekt tilsvarende 

EPTA-Procedure 01/2003

0,36 kg

Mål (lengde x bredde x høyde)

148 x 73 x 30 mm

Beskyttelsestype

IP 65 (støvtett og

spylesikkert)

3) Arbeidsområdet (radius) kan reduseres på grunn av ugunstige omgi-

velsesvilkår (f.eks. direkte sol).

4) avhengig av avstanden mellom lasermottaker und rotasjonslaser

Legg merke til produktnummeret på typeskiltet til lasermottakeren din, 

handelsbetegnelsene til de enkelte lasermottakerne kan variere.

Serienummeret 

27

 på typeskiltet er til en entydig identifisering av laser-

mottakeren.

OBJ_DOKU-20994-002.fm  Page 88  Monday, June 27, 2011  12:55 PM

 Norsk | 

89

Bosch Power Tools

1 619 929 J22 | (27.6.11)

f

Ta hensyn til strømspenningen! 

Spenningen til strømkil-

den må stemme overens med angivelsene på ladeappara-

tets typeskilt.

Sett støpselet 

16

 som passer til strømnettet inn i ladeappara-

tet 

15

 og la det smekke i lås.

Sett ladestøpselet 

17

 til ladeapparatet inn i kontakten 

11

 på 

batteripakken. Ladeapparatet kobles til strømnettet. Oppla-

ding av en tom batteripakke tar ca. 14 h. Ladeapparat og bat-

teripakke er sikret mot overopplading.

Et nytt batteri eller en batteripakke som ikke har vært i bruk 

over lengre tid oppnår først etter fem oppladings- og utla-

dingssykluser sin fulle effekt.

Lad ikke opp batteripakken 

7

 etter hver bruk, for da reduse-

res kapasiteten. Lad kun opp batteripakken når ladetil-

standsindikatoren 

6

 blinker eller lyser kontinuerlig.

En vesentlig kortere driftstid etter opplading er et tegn på at 

batteripakken er oppbrukt og må skiftes ut.

Ved en tom batteripakke kan måleverktøyet brukes med lade-

apparatet 

15

, hvis dette er koblet til strømnettet. Slå av måle-

verktøyet, lad opp batteripakken i ca. 10 min og slå deretter 

måleverktøyet på igjen med tilkoblet ladeapparat.

Til utskifting av batteripakken 

7

 dreier du låsen 

10

 i stilling 

 og trekker batteripakken 

7

 ut.

Sett inn en ny batteripakke og drei låsen 

10

 i stilling  .

f

Ta batteripakken ut av måleverktøyet, når du ikke bru-

ker den over lengre tid. 

Batterier kan korrodere ved lag-

ring over lengre tid eller lades ut automatisk.

Melding om ladetilstand

Når ladetilstandsmeldingen 

6

 blinker rødt for første gang, kan 

måleverktøyet fortsatt brukes i 2 h.

Når ladetilstandsmeldingen 

6

 lyser kontinuerlig rødt, kan det 

ikke lenger utføres målinger. Måleverktøyet koples automa-

tisk ut etter 1 min.

Energitilførsel lasermottaker

Til drift av lasermottakeren anbefales det å bruke alkali-man-

gan-batterier.

Trykk låsen 

18

 til batterirommet utover og slå opp batterirom-

dekselet 

28

.

Ved innsetting av batteriet må du passe på rett poling i hen-

hold til bildet i batterirommet.

Når batteri-varselet 

b

 vises for første gang på displayet 

25

, 

kan lasermottakeren fortsatt brukes i ca. 3 h.

f

Ta batteriet ut av lasermottakeren, når du ikke bruker 

den over lengre tid. 

Batteriet kan korrodere ved lengre 

tids lagring eller lades ut automatisk.

Bruk

Igangsetting rotasjonslaser

f

Beskytt måleverktøyet mot fuktighet og direkte sol-

stråling.

f

Ikke utsett måleverktøyet for ekstreme temperaturer 

eller temperatursvingninger. 

La det f.eks. ikke ligge i bi-

len over lengre tid. La måleverktøyet først tempereres ved 

større temperatursvingninger før du tar det i bruk. Ved ek-

streme temperaturer eller temperatursvingninger kan pre-

sisjonen til måleverktøyet innskrenkes.

f

Unngå heftige støt eller fall. 

Etter sterke ytre innvirknin-

ger på måleverktøyet bør du alltid utføre en presisjonstest 

før du arbeider videre (se «Nivelleringsnøyaktighet rota-

sjonslaser», side 91).

Oppstilling av måleverktøyet

Plasser måleverktøyet på et stabilt underlag 

eller monter det på et stativ 

30

.

På grunn av den høye nivelleringsnøyaktig-

heten reagerer måleverktøyet svært øm-

findtlig på vibrasjoner og posisjonsendring. 

Pass derfor på at måleverktøyet har en sta-

bil posisjon, slik at driften ikke må avbrytes 

på grunn av nye nivelleringer.

Inn-/utkobling

f

Rett aldri laserstrålen mot personer eller dyr (spesielt 

ikke i øyehøyde) og se ikke selv inn i laserstrålen (hel-

ler ikke fra en stor avstand). 

Rett etter innkoplingen sen-

der måleverktøyet en variabel laserstråle 

4

.

Til 

innkopling

 av måleverktøyet trykker du et øyeblikk på 

på-/av-tasten 

2

. Indikatorene 

3

, 

1

 og 

6

 lyser ett øyeblikk. 

Måleverktøyet begynner straks med den automatiske nivelle-

ringen. I løpet av nivelleringen blinker nivelleringsindikatoren 

1

 grønt, laseren roterer ikke og blinker.

Måleverktøyet er nivellert når nivelleringsindikatoren 

1

 lyser 

kontinuerlig grønt og laseren lyser kontinuerlig. Når nivellerin-

gen er ferdig starter måleverktøyet automatisk i rotasjonsdrift.

Måleverktøyet arbeider utelukkende i rotasjonsdrift med fast 

rotasjonshastighet, som også er egnet til bruk av en lasermot-

taker.

I fabrikkinnstillingen er sjokkvarselsfunksjonen automatisk 

innkoplet, sjokkvarselsmeldingen 

3

 lyser grønt.

Til 

utkobling

 av måleverktøyet trykker du et øyeblikk på 

på-/av-tasten 

2

. Ved utløst sjokkvarsel (sjokkvarselindikato-

ren 

3

 blinker rødt) trykker du et øyeblikk på på-/av-tasten til 

nystart av sjokkvarselfunksjonen og deretter igjen et øyeblikk 

til utkopling av måleverktøyet.

f

Ikke la det innkoblede måleverktøyet stå uten oppsyn 

og slå måleverktøyet av etter bruk. 

Andre personer kan 

blendes av laserstrålen.

Måleverktøyet koples automatisk ut for å beskytte batteriene 

hvis det befinner seg mer enn 2 h utenfor selvnivelleringsom-

rådet eller sjokkvarselet har vært utløst i mer enn 2 h (se 

«Automatisk nivellering rotasjonslaser», side 90). Plasser 

måleverktøyet på nytt og slå det på igjen.

Igangsetting av lasermottakeren

f

Beskytt lasermottakeren mot fuktighet og direkte sol-

stråling.

f

Ikke utsett lasermottakeren for ekstreme temperatu-

rer eller temperatursvingninger. 

La den f.eks. ikke ligge 

i bilen over lengre tid. La lasermottakeren først tempereres 

ved større temperatursvingninger før du tar den i bruk. Ved 

OBJ_DOKU-20994-002.fm  Page 89  Monday, June 27, 2011  12:55 PM

90

 | Norsk 

1 619 929 J22 | (27.6.11)

Bosch Power Tools

ekstreme temperaturer eller temperatursvingninger kan 

presisjonen til lasermottakeren innskrenkes.

Plasser lasermottakeren minst 50 cm fra rotasjonslaseren. 

Sett lasermottakeren slik at laserstrålen kan nå frem til mot-

taksfeltet 

24

.

Inn-/utkobling

f

Ved innkobling av lasermottakeren lyder et høyt lyd-

signal. 

«Det A-bedømte lydtrykknivået for lydsignalet på 

0,2 m avstand er 95 dB(A).»

f

Ikke hold lasermottakeren for nærme øret! 

Den høye to-

nen kan skade hørselen.

Til 

innkobling

 av lasermottakeren trykker du på-/av-tasten 

19

. To lydsignaler lyder og alle displayindikatorene lyser ett 

øyeblikk.

Til 

utkobling

 av lasermottakeren trykker du igjen på på-/av-

tasten 

19

.

Hvis det i ca. 10 min ikke trykkes en tast på lasermottakeren 

og mottaksfeltet 

24

 10 min., kobler lasermottakeren seg au-

tomatisk ut til skåning av batteriet. Utkoblingen anvises med 

et lydsignal.

Valg av innstilling for midtindikatoren

Med tasten 

20

 kan du bestemme med hvilken nøyaktighet la-

serstrålens posisjon på mottaksfeltet skal anvises som «midt-

posisjon»:

– Innstilling «fin» (anvisning 

f

 på displayet),

– Innstilling «middels» (anvisning 

a

 på displayet).

Ved en endring av nøyaktighetsinnstillingen lyder et lydsignal.

Etter innkopling av lasermottakeren er alltid nøyaktigheten 

«middels» innstilt.

Retningsindikatorer

Indikatorene nede 

g

, i midten 

e

 og oppe 

c

 (på for- og baksiden 

av lasermottakeren) viser posisjonen til laserstrålen som går 

rundt i mottaksfeltet 

24

. Posisjonen kan i tillegg anvises med 

et lydsignal (se «Lydsignal til anvisning av laserstrålen», 

side 90).

Lasermottakeren er for lav:

 Når laserstrålen går gjennom 

den øvre halvdelen av mottaksfeltet 

24

, vises den nedre ret-

ningsindikatoren 

g

 på displayet.

Ved innkoplet lydsignal lyder signalet i langsom takt.

Beveg lasermottakeren oppover i pilretning. Når man nærmer 

seg midtmarkeringen 

23

 anvises kun spissen på retningsindi-

katoren 

g

.

Lasermottakeren er for høy:

 Hvis laserstrålen går gjennom 

den nedre halvdelen av mottaksfeltet 

24

, vises den øvre ret-

ningsindikatoren 

c

 på displayet.

Ved innkoblet lydsignal lyder et signal med en hurtig takt.

Beveg lasermottakeren nedover i pilretning. Når man nærmer 

seg midtmarkeringen 

23

 anvises kun spissen på retningsindi-

katoren 

c

.

Lasermottaker i midten:

 Hvis laserstrålen går gjennom mot-

taksfeltet 

24

 på samme høyde som midtmarkeringen 

23

, ly-

ser midtindikatoren 

e

. Ved innkoblet lydsignal lyder en konti-

nuerlig tone.

Lydsignal til anvisning av laserstrålen

Posisjonen til laserstrålen på mottaksfeltet 

24

 kan anvises av 

et lydsignal.

Etter innkobling av lasermottakeren er lydsignalet alltid utko-

blet.

Ved innkobling av lydsignalet kan du velge mellom to lydstyrker.

Til innkopling hhv. skifting av lydsignalet trykker du på tasten 

for lydsignalet 

21

 til den ønskede lydstyrken anvises. Ved en 

middels lydstyrke blinker lydstyrke-indikatoren 

d

 på display-

et, ved høy lydstyrke lyser indikatoren permanent, ved utko-

plet lydsignal slokner den.

Automatisk nivellering rotasjonslaser

Etter innkoplingen kontrollerer måleverktøyet den vannrette 

posisjonen og utlikner ujevnheter innenfor selvnivellerings-

området på ca. 8 % automatisk (5°).

Hvis måleverktøyet står mer enn 8 % på skjeve etter innkob-

ling eller etter en posisjonsendring, kan det ikke lenger nivel-

leres. I dette tilfellet stanses rotoren, laseren blinker og nivel-

leringsindikatoren 

1

 lyser kontinuerlig rødt. Posisjoner 

måleverktøyet på nytt og vent på nivelleringen. Uten ny posi-

sjonering koples laseren automatisk ut etter 2 min og måle-

verktøyet etter 2 h.

Når måleverktøyet er nivellert, kontrollerer det stadig den 

vannrette posisjonen. Ved posisjonsendringer etternivelleres 

det automatisk. For å unngå feilmålinger stanser rotoren i lø-

pet av nivelleringen, laseren blinker og nivelleringsindikato-

ren 

1

 blinker grønt.

Sjokkvarselsfunksjon

Måleverktøyet har en sjokkvarselsfunksjon som forhindrer ni-

vellering på forandret høyde med påfølgende høydefeil ved 

posisjonsendringer hhv. risting av måleverktøyet eller vibra-

sjoner på undergrunnen.

Etter innkopling av måleverktøyet er sjokkvarselsfunksjonen 

innkoplet ved fabrikkinnstilling (sjokkvarselsindikatoren 

3

 ly-

ser). Sjokkvarselet aktiveres ca. 30 s etter innkopling av må-

leverktøyet hhv. innkopling av sjokkvarselsfunksjonen.

Hvis området for nivelleringsnøyaktigheten overskrides ved 

en posisjonsendring av måleverktøyet eller det registreres en 

sterk vibrasjon, utløses sjokkvarselet: Rotasjonen stanses, la-

seren blinker, nivelleringsindikatoren 

1

 slokner og sjokkvar-

selsindikatoren 

3

 blinker rødt.

Ved utløst sjokkvarsel trykker du et øyeblikk på på-/av-tasten 

2

. Sjokkvarselsfunksjonen startes på nytt og måleverktøyet 

begynner med nivelleringen. Så snart måleverktøyet er selvni-

vellert (nivelleringsindikatoren 

1

 lyser kontinuerlig grønt), 

starter den automatisk i rotasjonsdrift. Kontroller nå høyden 

på laserstrålen på et referansepunkt og korriger høyden even-

tuelt.

Hvis funksjonen ikke startes på nytt med trykking på på-/av-

tasten 

2

 ved utløst sjokkvarsel, koples laseren automatisk ut 

etter 2 min og måleverktøyet etter 2 h.

Til 

utkopling

 av sjokkvarsel-funksjonen trykker du på på-/av-

tasten 

2

 i 3 s. Ved utløst sjokkvarsel (sjokkvarselindikatoren 

3

blinker rødt) trykker du først et øyeblikk på på-/av-tasten og 

OBJ_DOKU-20994-002.fm  Page 90  Monday, June 27, 2011  2:23 PM

 Norsk | 

91

Bosch Power Tools

1 619 929 J22 | (27.6.11)

deretter en gang til i 3 s. Ved utkoplet sjokkvarsel slokner 

sjokkvarselindikatoren 

3

.

Til 

innkopling

 av sjokkvarselet trykker du på-/av-tasten 

2

 i 

3 s. Sjokkvarselsindikatoren 

3

 lyser kontinuerlig grønt og et-

ter 30 s aktiveres sjokkvarselet.

Innstillingen av sjokkvarselfunksjonen lagres ved utkopling av 

måleverktøyet.

Nivelleringsnøyaktighet rotasjonslaser

Presisjonsinnflytelser

Den største innflytelsen har omgivelsestemperaturen. Sær-

skilt temperaturforskjeller fra bakken og oppover kan avlede 

laserstrålen.

Avvikene har innflytelse fra ca. 20 m målestrekning og kan på 

100 m være på to til fire ganger avviket på 20 m.

Temperaturforskjellen er størst nær bakken, derfor bør måle-

verktøyet alltid monteres på et stativ fra en målestrekning på 

20 m. Sett måleverktøyet dessuten helst opp i midten av ar-

beidsflaten.

Presisjonskontroll av måleverktøyet

Utenom ytre innflytelser kan også apparatspesifikke innflytel-

ser (som f.eks. fall eller heftige støt) føre til avvik. Kontroller 

derfor alltid måleverktøyets presisjon før hver arbeidsstart.

Til kontrollen trenger du en fri målestrekning på 20 m på fast 

grunn mellom to vegger A og B. Du må utføre en omslagsmå-

ling for begge akser X og Y (positiv og negativ) (4 komplette 

målinger).

– Monter måleverktøyet nær veggen A på et stativ (tilbehør) 

eller sett det på en fast, plan undergrunn. Slå på måleverk-

tøyet.

– Merk av midten på laserstrålepunktet på veggen A (punkt 

I

) etter nivelleringen.

– Drei måleverktøyet 180°, la det nivellere og marker midt-

en på laserstrålen på motsatt vegg B (punkt 

II

).

– Plasser måleverktøyet – uten å dreie det – nær veggen B, 

slå det på og la det nivellere.

– Rett måleverktøyet opp i høyden (ved hjelp av stativet eller 

eventuelt ved å legge noe under) slik at midten på laser-

strålen treffer nøyaktig på det tidligere markerte punktet 

II

på veggen B.

– Drei måleverktøyet 180°, uten å forandre høyden. La det 

nivellere og marker midten på laserstrålen på vegg A 

(punkt 

III

). Pass på at punkt 

III

 er så loddrett over hhv. un-

der punkt 

I

 som mulig.

– Differansen 

d

 mellom de to markerte punktene 

I 

og 

III

 på 

veggen A gir det virkelige måleverktøyavviket for den målte 

aksen.

Gjenta målingen for de tre andre aksene. Drei da måleverktøy-

et før hver måling 90°.

På målestrekningen 2 x 20 m = 40 m er det maksimale tillatte 

avviket: 

40 m x

±

0,08 mm/m =

±

3,2 mm. 

Differansen 

d

 mellom punktene 

I

 og 

III

 kan være maksimalt 

3,2 mm på hver av de fire målingene.

Hvis måleverktøyet skulle overskride det maksimale avviket 

ved en av de fire målingene, må det kontrolleres av Bosch-

kundeservice.

Arbeidsinformasjoner rotasjonslaser

f

Bruk alltid kun midten på laserlinjen til markering. 

Bredden til laserlinjen endres med avstanden.

Laserbriller (tilbehør)

Laserbrillene filtrerer bort omgivelseslyset. Slik vises det rø-

de lyset til laseren lysere for øyet.

f

Bruk laserbrillene aldri som beskyttelsesbriller. 

Laser-

brillene er til bedre registrering av laserstrålen, men de be-

skytter ikke mot laserstrålingen.

f

Bruk laserbrillene aldri som solbriller eller i trafikken. 

Laserbrillene gir ingen fullstendig UV-beskyttelse og redu-

serer fargeregistreringen.

A

B

20 m

A

B

180°

A

B

A

B

180°

OBJ_DOKU-20994-002.fm  Page 91  Monday, June 27, 2011  12:55 PM

92

 | Norsk 

1 619 929 J22 | (27.6.11)

Bosch Power Tools

Arbeid med stativ (tilbehør)

Måleverktøyet har et 5/8"-stativfeste for horisontal drift på et 

stativ. Sett måleverktøyet med stativfestet 

12

 på 5/8"-gjen-

gene til stativet og skru det fast med stativets låseskrue.

På et stativ 

30

 med måleskala på uttrekket kan du innstille 

høydeforskjellen direkte.

Arbeid med laser-målplate (tilbehør)

Ved hjelp av laser-måltavlen 

37

 kan du overføre laserhøyden til 

en vegg.

Med nullfeltet og skalaen kan feiljusteringen til ønsket høyde må-

les og overføres til et annet sted. Slik bortfaller den nøyaktige 

innstillingen av måleverktøyet på høyden som skal overføres.

Laser-målplate 

37

 har et reflekssjikt som gjør laserstrålen be-

dre synlig på større avstand hhv. i sterk sol. Lysstyrkeforsterk-

ningen kan kun registreres når du ser på laser-målplate parallelt 

til laserstrålen.

Arbeid med nivellerstangen (tilbehør)

Til kontroll om flaten er plan eller overføring av helninger an-

befales det å bruke nivellerstangen 

31

 sammen med laser-

mottakeren.

Oppe på nivellerstangen 

31

 befinner det seg en relativ måle-

skala (

±

50 cm). Nullhøyden kan du forhåndsinnstille nede på 

uttrekket. Slik kan avvik avleses direkte fra beregnet hoyde.

Arbeidsinformasjoner lasermottaker

Markering

På midtmarkeringen 

23

 til høyre og venstre på lasermottake-

ren kan høyden til laserstrålen markeres, når den går gjennom 

midten av mottaksfeltet 

24

. Midtmarkeringen befinner seg 

45 mm fra øvre kant på lasermottakeren.

Oppretting med libell

Ved hjelp av libellen 

26

 kan du rette lasermottakeren opp 

loddrett. En skjev lasermottaker fører til feilmålinger.

Festing med holder (se bilde A)

Du kan feste lasermottakeren med holderen 

35

 både på en 

bygglaser-nivellerstang 

31

 (tilbehør) og på andre hjelpemid-

ler med en bredde på opp til 65 mm.

Skru holderen 

35

 med festeskruen 

34

 inn i festet 

29

 på bak-

siden av lasermottakeren.

Løsne låseskruen 

32

 og skyv holderen f.eks. inn på bygglaser-

nivellerstangen 

31

 og trekk låseskruen 

32

 fast igjen.

Den øvre kanten 

33

 til holderen befinner seg på samme høyde 

som midtmarkeringen 

23

 og kan brukes til markering av laser-

strålen.

Festing med magnet (se bilde B)

Hvis det ikke er helt nødvendig med et sikkert feste, kan du 

feste lasermottakeren på ståldeler på forsiden ved hjelp av 

magnetplaten 

22

.

Arbeidseksempler

Dybdekontroll av byggegruver (se bilde C)

Plasser måleverktøyet på et stabilt underlag eller monter det 

på et stativ 

30

.

Arbeid med stativ: Rett laserstrålen opp på ønsket høyde. 

Overfør hhv. kontroller høyden på målstedet.

Arbeid uten stativ: Finn høydedifferansen mellom laserstrå-

len og høyden på referansepunktet ved hjelp av laser-målpla-

ten 

37

. Overfør hhv. kontroller den målte høydedifferansen 

på målstedet.

Ved måling over større avstander skal du alltid plassere måle-

verktøyet på midten av arbeidsflaten og på et stativ for å redu-

sere forstyrrende innflytelser.

Ved arbeid på usikker undergrunn skal du montere måleverk-

tøyet på stativet 

30

. Pass på at sjokkvarselfunksjonen er akti-

vert, for å unngå feilmålinger ved bakkebevegelser eller vibra-

sjoner på måleverktøyet.

Oversikt over indikatorene

La

sers

tr

åle

Ro

tasjo

n ti

l 

la

seren

grønn

rød

grønn

rød

Innkobling av måleverktøyet (1 s selvtest)

z

z

z

Selv- eller etternivellering

2x/s



2x/s

Nivellert/driftsklart måleverktøy

z

z

z

Selvnivelleringsområdet er overskredet

2x/s



z

Sjokkvarsel aktivert

z

Sjokkvarsel utløst

2x/s



2x/s

Batterispenning for 

≤

2 h  drift 

2x/s

Tomt batteri





z

2x/s Blinkefrekvens (to ganger i sekundet)

z

Kontinuerlig drift



Funksjon stanset

OBJ_DOKU-20994-002.fm  Page 92  Monday, June 27, 2011  12:55 PM